Sprzedaż mieszkania po śmierci współmałżonka – czy możesz uniknąć podatku od sprzedaży nieruchomości?

Jeszcze do niedawna sprzedaż mieszkania po śmierci współmałżonka stanowiła kwestię sporną pomiędzy podatnikiem a urzędem skarbowym. Sprawdź, jak obecnie wygląda sytuacja prawna ze sprzedażą nieruchomości po śmierci drugiego z małżonków.

Spór na linii podatnik – urząd skarbowy dotyczył czasu, który musiał upłynąć, aby drugi małżonek mógł zbyć nieruchomość bez płacenia podatku dochodowego. Przez długi czas obowiązywały przepisy, które jasno określały, że sprzedaż mieszkania po śmierci współmałżonka bez obowiązku zapłaty podatku dochodowego możliwa jest dopiero po upływie 5 lat od daty śmierci męża lub żony. Co jeszcze może zyskać spadkobierca po zmianach zatwierdzonych przez Naczelny Sąd Administracyjny? Dowiedz się!

Sprzedaż mieszkania po śmierci współmałżonka a podatek dochodowy

Przed zmianą w uchwale organy podatkowe twierdziły, że uzyskanie przez drugiego z małżonków praw do mieszkania w wyniku spadku po zmarłym małżonku jest niejako samodzielnym nabyciem nieruchomości. Według przepisów pięcioletni termin umożliwiający zwolnienie osoby od podatku dochodowego od sprzedaży liczony był od daty śmierci spadkodawcy. Zapłacenie podatku nie było konieczne, jeżeli odpłatne zbycie mieszkania nastąpiło po upływie 5 lat. Sprzedaż ta nie stanowiła źródła przychodu i nie podlegała opodatkowaniu.

Nowe zasady sprzedaży mieszkania po śmierci współmałżonka

Tak niekorzystną wykładnię dla spadkobierców zmienił wyrok sędziów NSA, w którym uznano, że nabycie spadku po małżonku oraz termin sprzedaży nieruchomości nie mają znaczenia dla opodatkowania. Sprzedaż domu lub mieszkania przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie nieruchomości przez małżonków, powoduje obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego. Okres 5 lat nalicza się bowiem od chwili nabycia lub wybudowania nieruchomości i tym samym uzyskania przez małżeństwo praw do majątku wspólnego, a nie od momentu otwarcia spadku.

Korzyści z uchwały NSA

Zmiany zarządzone przez sędziów z NSA otwierają podatnikom drogę do odzyskania już zapłaconego podatku od sprzedaży lokalu. Z dokładną treścią uchwały powinny zapoznać się te osoby, które zapłaciły podatek jeszcze przed wprowadzonymi korzystnymi dla spadkobierców zmianami. Istnieje szansa na odzyskanie części pieniędzy przeznaczonych na opłatę podatku dochodowego, jeśli podatnik spór z urzędem skarbowym otworzył jeszcze przed uchwałą NSA.

Czym jest wspólność majątkowa małżeńska? Jak wpływa to na sprzedaż mieszkania po śmierci współmałżonka?

Zgodnie z artykułem Kodeksu rodzinno-opiekuńczego w momencie zawarcia małżeństwa z mocy ustawy powstaje między małżonkami wspólność majątkowa. Obejmuje ona przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. W trakcie trwania małżeństwa obie strony związku nie mają określonych praw majątkowych, czyli nie mogą rozporządzać udziałami.

Kto dziedziczy mieszkanie po śmierci małżonka?

Stan małżeński jest pod szczególną ochroną prawa, co łączy się z wieloma przywilejami. Dotyczy to także prawa spadkowego. W pierwszej kolejności spadek otrzymują małżonek oraz dzieci zmarłego. Kodeks cywilny tak rozstrzyga tego typu sytuacje:

1. Jeśli małżeństwo ma dzieci, to każda osoba uprawniona ma prawo do równej części prawa do lokalu w spadku. Jednak małżonek nie może otrzymać mniej niż 1/4 spadku (w sytuacji, gdy do spadku ma prawo więcej niż trójka dzieci). Do spadku mają też prawo dzieci zmarłego pochodzące spoza małżeństwa;
2. Jeżeli małżeństwo nie ma dzieci, to udział w spadku mają także rodzice zmarłego. W takiej sytuacji małżonek spadkodawcy dostanie połowę spadku, a każdy z rodziców po 1/4. Jeżeli rodzice nie żyją lub żyje tylko jedno z nich, to ich część spadkowa przypada rodzeństwu zmarłego.

Dziedziczenie mieszkania a wspólnota majątkowa

To, że małżonkowie oraz dzieci mają równy udział w spadku, nie oznacza, że wszyscy zainteresowani dostaną po równej części mieszkania. Trzeba wziąć pod uwagę wspólność majątkową małżonków, co w praktyce oznacza, że każde z nich ma takie samo prawo do wspólnego majątku. Po śmierci jednego z małżonków wdowa lub wdowiec staje się właścicielem połowy tego majątku. Dopiero pozostała część spadku jest włączana do masy spadkowej i dzielona na resztę spadkobierców.

W jaki sposób sprzedać dom lub mieszkanie po śmierci małżonka?

Jeżeli wdowa lub wdowiec otrzymali spadek w 2021 roku, a zakupu mieszkania dokonali w roku 2000, mogą je sprzedać bez podatku od spadków i darowizn. To możliwe od 1 stycznia 2019 roku, kiedy wprowadzono zmiany w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Sytuacja nieco się komplikuje, gdy jedno z dzieci nie zgadza się na sprzedaż nieruchomości po śmierci rodzica. W takiej sytuacji, aby móc sprzedać lokal, trzeba przeprowadzić podział spadku (jeżeli fizycznie da się podzielić nieruchomość) lub wnioskować o przyznanie pełnego prawa własności nieruchomości jednemu ze spadkobierców, z obowiązkiem spłaty części domu należnej dzieciom.

Szybka sprzedaż mieszkania po śmierci współmałżonka? Zgłoś się do Homly!

Pamiętaj, że zbyt mieszkania jest długotrwałym procesem i często wiąże się z dużymi nerwami. Po pierwsze trudność może sprawić prawidłowa wycena nieruchomości, a po drugie – znalezienie nabywcy. Specjaliści z Homly szybko uporają się z tymi dwoma problemami. W jaki sposób? Zgłoś się do Homly, a w ciągu kilku dni otrzymasz fachową wycenę swojego mieszkania. Jeśli Homly zdecyduje się kupić twoją nieruchomość, to transakcja może dojść do skutku nawet w tydzień!