Jak długo po rozwodzie można ubiegać się o podział majątku?

Rozwód to nie tylko koniec pewnego etapu w życiu, ale też często początek kolejnych wyzwań — zwłaszcza finansowych. Jednym z najważniejszych dla byłych małżonków powinności prawnych, które powinno się podjąć tuż po zakończeniu małżeństwa, jest podział majątku po rozwodzie. Z różnych względów niektóre pary nie decydują się jednak na ten krok od razu i bywa, że czekają z tym nawet kilka lat. Czy przysługuje im jeszcze takie prawo, czy też uległo ono przedawnieniu? Sprawdź, jak długo po rozwodzie można ubiegać się o podział majątku.

Czy istnieje termin przedawnienia dla podziału majątku po rozwodzie?

Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie przewiduje przedawnienia dla roszczeń o podział majątku wspólnego. Oznacza to, że można przeprowadzić go nawet wiele lat po orzeczeniu rozwodu. Nie na znaczenia, czy od tego czasu upłynęło już 10, 20 czy nawet 30 lat. Nie ma terminu, po którym Twoje prawa do części majątku wspólnego wygasną i nie będziesz już mógł ich dochodzić. Prawo daje Ci możliwość wszczęcia postępowania majątkowego w każdej chwili.

To dobra wiadomość dla małżonków, którzy z jakiegoś powodu — nadmiernie emocjonalnego rozstania, braku porozumienia czy odległości — nie zdecydowali się dokonać podziału majątku. Muszą mieć jednak na względzie, że im więcej czasu mija, tym trudniej będzie zgromadzić niezbędną dokumentację dotyczącą składu majątku wspólnego oraz jego wartości. Nie zawsze warto więc z tym zwlekać, zwłaszcza jeśli zależy Ci na nierównym podziale majątku wspólnego po rozwodzie.

Od kiedy liczy się termin na podział majątku wspólnego?

Jak już wiadomo, przedawnienie nie dotyczy podziału majątku zgromadzonego w trakcie trwania małżeństwa. Niemniej dobrze mieć świadomość tego, od kiedy właściwie można zdecydować się na taki krok. Otóż podział majątku niezmiernie rzadko bywa elementem wyroku sądowego i z pewnością nie następuje on automatycznie. Co prawa małżonkom przysługuje prawo do złożenia takiego wniosku i sąd może go rozpoznać, ale robi to tylko w wyjątkowych sytuacjach. Zazwyczaj ma to miejsce tylko, jeśli podział majątku nie przedłuży postępowania rozwodowego. W praktyce przeważnie nie przychyla się do tego wniosku, szczególnie jeśli małżonkowie nie są zgodni co do sposobu podziału majątku, a w jego skład wchodzą nieruchomości czy kredyty.

Większość par decyduje się więc na podział w odrębnym postępowaniu lub w drodze aktu notarialnego już po tym, jak sąd wyda orzeczenie o rozwodzie. Wbrew pozorom jest to szybsze i o wiele wygodniejsze rozwiązanie. Łatwiej bowiem dojść do porozumienia, gdy opadną emocje. Ile trwa podział majątku po rozwodzie w obu tych przypadkach? Sprawy sądowe zwykle trwają nie mniej niż kilka miesięcy, a podpisanie aktu u notariusza — zaledwie kilka dni.

Kiedy podział majątku jest pilny, a kiedy może poczekać?

Choć nie ma terminu przedawnienia, jeśli chodzi o dzielenie majątku po rozwodzie, a niekiedy nawet łatwiej podejść do tej kwestii dopiero po czasie, to niekiedy warto rozważyć szybkie załatwienie tej sprawy. Zwlekanie może nie narazi Cię na konsekwencje prawne, ale na finansowe — już tak. 

Oto kilka sytuacji, w których warto jak najszybciej podzielić majątek:

1. Chęć szybkiego uregulowania spraw finansowych. To najczęstsza i zarazem najbardziej prozaiczna motywacja byłych małżonków. Zazwyczaj jedno lub oboje potrzebują środków finansowych, aby rozpocząć nowe życie — przeprowadzić się czy kupić nieruchomość. Szybkie wniesienie sprawy o podział majątku wspólnego pozwoli definitywnie zakończyć wszystkie powiązania finansowe z byłym małżonkiem.
2. Ryzyko uszczuplenia majątku. Jeśli masz obawy, że były małżonek będzie trwonić majątek wspólny, zdecyduj się na podział majątku jak najszybciej. Zdarza się też, że były mąż lub żona pospiesznie zaczynają sprzedawać składniki majątku lub zaciągać nowe zobowiązania, które obciążają Was oboje. To także sygnał do niezwłocznego podjęcia działań.
3. Zmiana wartości składników majątku wspólnego. Wartość większości dobór jest zmienna w czasie. Przeważnie nie ma problemu, jeśli podział dotyczy nieruchomości — wciąż odnotowuje się wzrost ich cen, dzięki czemu czekanie z podziałem może być korzystne dla obu stron. Niektóre z nich mogą jednak tracić na wartości i zwlekanie przyczynia się do pomniejszenia majątku.
4. Koszty związane z zarządzaniem majątkiem. Jeśli w skład majątku wspólnego wchodzą np. nieruchomości, które generują wydatki (opłaty związane z utrzymaniem, remonty, podatki), szybki podział majątku pozwoli Ci zarządzać swoją częścią majątku według uznania.
5. Brak porozumienia z byłym małżonkiem. W takiej sytuacji im szybciej rozpoczniesz postępowanie o podział majątku, tym lepiej. W przeciwnym wypadku musisz liczyć się z licznymi trudnościami w korzystaniu ze swojej części.
6. Nieruchomość obciążona jest kredytem. Bez podziału majątku oboje małżonkowie mogą unikać spłaty kredytu, a sprzedaż nieruchomości po rozwodzie z takim obciążeniem i niepewną sytuacją do spłaty może być bardzo trudna.

Warto wiedzieć:

Mimo że w przypadku podziału majątku po rozwodzie przedawnienie nie ma zastosowania, to roszczenia o zwrot nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny mogą przedawnić się z upływem 10 lat od orzeczenia rozwodu.

Podział majątku a rozwód z orzeczeniem o winie: czy to zmienia termin?

Orzeczenie o winie jednego lub każdego z małżonków w wyroku rozwodowym ma wpływ na kwestię alimentów między byłymi małżonkami, ale nie ma wpływu na podział majątku i terminy z nim związane. Niezależnie od tego, czy rozwód był z orzeczeniem o winie, czy bez niej, zasady i terminy podziału majątku po rozwodzie pozostają takie same.

Jedynym — choć też dość luźnym — związkiem pomiędzy winą a podziałem majątku jest możliwość ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym. Niemniej, również w tym przypadku sąd nie zawsze się na to zgodzi. Właściwie będzie tak tylko, jeśli jeden z małżonków w rażący sposób przyczynił się roztrwonienia majątku wspólnego — np. przez hazard lub alkoholizm. Sąd weźmie pod uwagę te okoliczności, jeśli wina małżonka w rozkładzie pożycia jest bezsporna. Jednak dalej jest to kwestia zasad samego podziału, a nie jego terminu. Ten pozostaje nieograniczony niezależnie od sposobu czy trybu podziału majątku.

Jakie dokumenty są potrzebne do podziału majątku po latach?

Jeśli podział następuje po wielu latach od rozwodu, odpowiednia dokumentacja jest kluczowa dla sprawiedliwego rozdysponowania wspólnego majątku. Inaczej sąd może mieć trudności z ustaleniem wartości składników majątku i któraś ze stron będzie poszkodowana.

Kluczowe dokumenty, które należy przygotować to:

• akt małżeństwa i wyrok rozwodowy — potwierdzają one daty powstania majątku wspólnego oraz jego ustania;
• dokumenty potwierdzające skład majątku wspólnego — akty notarialne nieruchomości, dowody rejestracyjne pojazdów, umowy spółek, wyciągi bankowe, potwierdzenia zakupu wartościowych ruchomości;
• dokumenty potwierdzające wartość składników majątku — jeśli ich nie ma, sąd powoła biegłego rzeczoznawcę;
• dokumenty dotyczące długów — najczęściej umowy kredytowe i pożyczkowe.

Jak widzisz, na podział majątku po rozwodzie masz tyle czasu, ile potrzebujesz. Termin przedawnienia nie obowiązuje w tym przypadku, co daje Ci dużą elastyczność działania i dokonania notarialnego lub sądowego podziału majątku w dogodnym terminie. Warto się nad tym szerzej zastanowić i wziąć pod uwagę wszystkie czynniki — nie tylko Twoją wygodę, ale też ewentualne zmiany wartości majątku czy ryzyko jego uszczuplenia.